Osmanlilar Imparatorlugunda Yollara Düsenler 16. 18. YY

Osmanli yönetimi uyruklarinin hareketliligini tesvik etmezdi. Örnegin Osmanli köylülerinin vergilerini toplamakla görevli yerel idarecilerin izni olmadan köylerini terk edemeyecekleri iyi bilinir. Yine de köylüler sik sik ciftliklerini terk ederler, özellikle kötü hasat bircok gencin köyden kacmasina neden olurdu. Ayrica, seyahat olmadan ticaret mümkün olamayacagindan, örnegin 16. yüzyil ile 17. yüzyil baslarinda Yahudi, Müslüman ve Hiristiyan yüzlerce Osmanli taciri düzenli olarak Venediki ziyaret etmisti. Padisahin emriyle bir yerden baska bir yere gitmek de önemli bir hareket bicimiydi. Belgeler Osmanli padisahlarinin uyruklarini devsirme yoluyla hizmete aldiklarini ya da uzak eyaletlere sürgün ettiklerini ya da örnegin yeni fethedilen Kibrisa nüfus saglamak icin her eyalete zorunlu kontenjan saptayarak köylülerin güney Anadolunun daglarini asmalarina neden olduklarini gösterir. Baris zamaninda padisahlarin hamiligindeki insaat projeleri de, bircok zanaatkarin Istanbuldaki insaat alanlarinda calismasini ya da eger gercekten talihsizlerse Rus imparatorluguyla müsterek sinirda, buz gibi soguk havada bir kaleyi onarmak icin memleketlerini terk etmesini gerektirirdi. 15.-17. yüzyillarda eyalet yöneticilerinden bircogu önce sarayda egitim görür, sonra askeri görevli ve eyalet yöneticisi olarak uzak yerlere gönderilirdi. Bunlara ek olarak bircok Müslüman hac görevini yerine getirmek amaciyla uzun yolculuklara cikmisti. Osmanli topraklarindaki hareket yalnizca padisahin uyruklariyla ilgili bir konu degildi, 15. yüzyil sonlari ile 17. yüzyil baslari arasinda Osmanli topraklarina gelenler arasinda Ispanyol Yahudileri veya Ispanyadan kacan Müslümanlar gibi mütevazi konumdaki mülteciler ile maiyetiyle Osmanli sultanina siginan Isvec Krali XII. Karl gibi seckinler vardi. Hatta Osmanli topraklari bir nevi göcmen isci hareketine de maruz kalmis, Istanbul sokaklarini Tunuslu fes saticilari doldurmustu. Suraiya Faroqhi Bilgi Üniversitesi ögretim üyesidir. Türkceye cevrilen baslica eserleri Hacilar ve Sultanlar 1517-1638, Osmanli Tarihi Nasil Incelenir Osmanlida Kentler ve Kentliler, Osmanli Kültürü ve Gündelik Yasam, Osmanli Imparatorlugu ve Etrafindaki Dünya, Osmanli Zanaatkarlari.