Fetvalarla Osmanli Vakiflari

Türk - Islam medeniyetinin en önemli ve en yaygin müesseselerinden biri hic süphesiz vakiflardir. Vakif bir kimsenin Allaha yakinlasmak amaci ile menkul veya gayrimenkul mülk veya emlakini dini, hayri veya ictima bir gayeye müebbeden haps ve tahsis etmesidir. Hayra hizmet amaci ile kurulan vakiflarin iki temel unsuru vardir Ayni ile intifa olunan müessesat- i hayriyye ve bunlara kaynak saglayan müstegallat-i vakfiyye. 1- Müessesat -i hayriyye cami, mescid, han, hamam, hastane, Imaret, ashane, misafirhane, darül-aceze, makbere, cesme, yol, köprü gibi insanlarin hemen hepsinin yararlandiklari bizatihi vakif tasinmazlardir. 2- Müstagallat-i vakfiyye ise müessesat-i hayriyyeye kaynak saglayan, gelir getiren ve onlarin ilel-ebed yasamasini mümkün kilan tasinmaz varliklardir. Devlet -i aliyyede mesihat makamina yükselen alimler fikhin hemen her konusunda fetvalar vermislerdir. Fakat en yogun fetva faaliyeti vakiflar konusunda olmustur diyebiliriz. Ben burada daha ziyade üc büyük Seyhülislamin Ebüssuud ile Ankarali Bayramzade Haci Zekeriyyazade Yahya ve Catalcali Ali Efendilerin fetvalari ile vakfi anlatmaga calistim. Fetvalarin birbirinden bagimsiz birer mesele oldugunu göz önünde tutarak her birine italik harflerle fetvanin icerigini özetleyen bir kenar- baslik ekledim. Ayrica mana ve muhtevalarini bu günkü dille aciklamaya calistim. Böylece kitabin tam ve kamil manada olmasa bile Türk - Islam vakif kültürünü ve hukuk tefekkürünü yansitan bir eser olmasini amacladim. - H. Necati Demirtas - Salacak - Mayis 2019