Seybani Özbek Hanligi

Bu kitap, 16. asirdan günümüze kadar gecen sürede Maveraünnehirin hakimiyetini Özbekler üstlendiginden dolayi bugünün bölgesel olaylarinin veya problemlerinin teshis ve cözümü icin 16. asir Seybaniler sürecinin saglikli tahlil edilmesi gerektigini iddia etmekte ve bu maksatla bu asrin siyasi, askeri, idari ve iktisadi yapisini gün yüzüne cikarmaktadir. 16. asrin ilk yillarinda Islam dünyasi haritasinin dogu tarafinda hayat bulan yeni devletlerden birisi olan Seybani Özbek Hanligi, 15. asrin ortalarinda Altinordu Cuci Coci ulusunun Özbek adini alan Türk-Mogol boylarinin bir kisminin Cucinin besinci oglu Seyban Siban soyundan olan Ebul-Hayr Han öncülügünde Dest-i Kipcaktan Kipcak bozkiri göc ederek hizli bir fetih politikasiyla hareket eden Özbekler tarafindan Timurlu Imparatorlugunun bakiyesi olan Maveraünnehir topraklari üzerinde tesis edilmistir. O kadar ki Seybaniler, yaklasik bir asir Maveraünnehir, Harizm, Fergana ve cevresinde hüküm sürmüstür. Seybani hanlari mezkur asir boyunca bir taraftan hanedan ici bitmek bilmeyen taht mücadeleleri ile ugrasmislar, diger taraftan ise Safeviler, Kazaklar ve Babürlülere karsi sürekli savas halinde olmuslardir. Süphesiz bu mücadele Seybanileri siyasi ve idari olarak zayiflatmistir. Bu zayiflamayi, iktisadi olarak, dogu-bati istikametinde Maveraünnehir sehirlerinden seyreden kara ticaret yollarinin eski önemini yitirip cografi kesiflerin de etkisiyle okyanus ticaretinin ve kuzey-güney yönündeki sehirlerin ön plana cikmasi ile bölgedeki irmaklarinin mecralarini degistirmesi hizlandirmistir. Iste, bütün bunlar, 16. asrin sonunda Seybani Özbek Hanliginin bütün hasmetine ragmen tarih sahnesinden cekilmesini beraberinde getirmistir.