Ankara Vukuat

Ankarali bir Katolik Ermeni olan Simon Arakelyanin 1915te yasanan tehcir ve katliamlar sirasinda hayatta kalmasinin hikayesini aktaran Ankara Vukuati Menfilik Hatiralarim, 122 günlük dehsetli bir yolculugun kronolojisi. 1921de Ermeni harfleriyle Türkce olarak yayimlanan ve Latin harfleriyle ilk kez gün yüzü görecek olan kitap, Reji idaresinde memur olarak görev yapan Arakelyanin ve cevresindekilerin basindan gecenleri tüm canliligi ve gercekligiyle ortaya koyuyor. Arakelyanin anlatimina göre, 1915 yazinda Ankarali Ortodoks Ermeniler katledilirken siranin kendilerine gelecegi günü korkuyla bekleyen Katolik Ermeniler nihayet gruplar halinde tutuklanir ve kötü muamele, saldirilar, aclik ve doga kosullariyla mücadele edecekleri bir ölüm yolculuguna cikarilir. Ilk hedef olarak belirlenen Tarsustan sonraki durak, hayatta kalma ihtimalinin neredeyse hic olmadigi Der Zor cölleridir. Arakelyanin aklinda tek bir sey vardir Ne yapip edip Der Zora gitmekten kurtulmak. Neyse ki talih onun yanindadir. Okuyanin nefesini kesen bir kacis sürecinden sonra kurtulur ve caresizlik dolu hatiratini 1921de Istanbulda yayimlar. Arakelyanin hatirati, resmi tarih anlatisina göre tehcir ve katliamlara ugramayan Katolik Ermenilerin 1915te neler yasadiklari, tehcirin kosullari, gasp edilen mülkler ve 1917 Ankara Yangini konularina birincil elden isik tutuyor. Ancak kitabin degeri sadece bunlarla sinirli degil. Siradan bir Osmanli Ermenisinin o günlerde neler hissettigini, maruz kaldiklarini nasil degerlendirdigini, kendi ic hesaplasmalarini olanca ciplakligiyla anlatan metin, Felaketin icinden bir insanin hikayesini, aracisiz, dogrudan ulasilir kildigi, ete kemige büründürdügü icin de son derece orijinal ve özel. Ankara Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyati Bölümünden Murat Cankaranin editörlügünde ve ceviriyazisiyla hazirlanan eser, Arakelyanin ince bir Osmanlicayla yazilmis cümlelerini kendi agzindan okumak isteyenler icin orijinal metnin transliterasyonunu da iceriyor.