Bozkirlarin Ilk Imparatorlugu Hunlar

Insanlik tarihi M.Ö. 3 binlerde aydinlanmaya basladiginda dünyanin farkli bölgelerinde bazi topluluklarin varligindan haberdar oluruz. Bunlarin Ön Asyada Misirda Akdeniz etrafinda, Hint ve Cinde bulundugu kabul edilir ve böyle yazilir. Ayni devirlerde Orta Asyanin derinliklerinde de insanlar yasiyordu. Nitekim komsulari Cinliler ilk efsanevi metinlerinde onlara yer veriyordu. Bu topluluklarin ucsuz bucaksiz bozkirlarda boy ya da boy gruplari halinde yasadiklari bildirilmektedir. Aradan yüzyillar gecer, tarih daha belirgin hale geldiginde biz onlari Hunlar olarak taniriz. Ancak, onlar cok önemli bir asamaya yükselirler. Bir siyasi birlik örgütlenmesi gerceklestirerek bozkirlarin ilk devlet modelini, hatta ilk imparatorlugunu meydana getirirler. Biz bu siyasi yapilanmaya tarihciligimizde cok dogru bir sekilde Asya Hun Imparatorlugu adini veriyoruz. M.Ö.221den M.S.439a kadar uzanan cok acik bir Hun tarihi söz konusu olsa da atalarini M.Ö. 2255lere kadar götürebiliriz. Her devletin yasadigi kader gibi Hunlar da yükselmisler, sonra duraklamis, bölünmüs ve yikilmislardir. Bozkirlarin agir iklim sartlarinin, özellikle asiri soguktan kaynaklanan kitliklarin onlarin zayiflamasinda büyük rol oynadigi gercektir. Yasadiklari bütün zorluklara ragmen Hunlar saglam bir devlet gelenegi olusturmuslar ve bu gelenek Avrasya tarihinde hic kesilmeden 20. yüzyila kadar devam etmistir. Ahmet Tasagil, bu calismasinda kaynaklarin verdigi bilgilere dayanarak derli toplu bir sekilde Asya Hunlarinin tarihini ve kültürünü anlatmaktadir.