Hazar Kaganligi

Hazar tarihi Türk tarihciler tarafindan pek ilgi görmedi. Bunun nedeni, Hazar Kaganliginin 9. yüzyil ortasinda Yahudiligi resm din olarak benimsemesidir. Hazar tarihine ilgi gösteren Türk-Islam sentezcisi kimi Türk tarihciler ise, hic bir saglam kaynaga dayanmayan bos bir cabayla, Hazar Kaganliginin Islami benimseyen ilk Türk devleti oldugunu savunurlar. Yahudiligin benimsenmesinden sonra Hazar halkinin dini inanclarina karismayan Hazar kaganlari, bu dini yaymak icin özel bir caba göstermediler. Ancak Yahudilik, kaganlik halkinin önemli bir kesimine yine de egemen oldu. Kaganlik icindeki üc büyük boy, önemli ölcüde Yahudiligi benimsedi. Basta Askenazlar olmak üzere günümüzdeki Türk kökenli Yahudiler, bu üc boydan ikisinin ardillaridir. Yahudiligi benimseyen ücüncü boy ise, daha sonra Islama gecti.Dogu Avrupa Yahudilerinin Türk kökenli olduklarini ilk olarak ortaya atan, 1976 yilinda yazdigi Onücüncü Boy adli eseriyle bir Macar Yahudisi olan Arthur Köstlerdir. Daha sonra Ingiliz Kevin Alan Brook 1999 yilinda yazdigi Hazar Yahudileri adli eseriyle, Dogu Avrupa Yahudilerinin bir kisminin Hazar kökenli oldugunu savunmustur. Yine bir Ingiliz olan Douglas Morton Dunlop ise 1967 yilinda yazdigi Hazar Yahudi Tarihi adli eserinde Hazarlarin Türk olduklarini kabul ettigi halde, Dogu Avrupa Yahudilerinin Türklerle olan bagini kabul etmemistir. Hazar Kaganligi öne sürüldügü gibi, 965 yilinda boylarin ayaklanmasi sirasinda Rus saldirisindan sonra ortadan kalkmadi. Kaganlik varligini Ruslarin, Bulgarlarin ve Oguzlarin ayrilmalarindan sonra da sürdürdü. Kücülmüs ve eski gücünü yitirmis olsa da, 1224 yilindaki Tatar egemenligine kadar ayakta kaldi. Tatarlarin batiya yayilmasiyla birlikte yalniz Hazarlar degil, Ruslar, Bulgarlar ve Oguzlar da Tatar egemenligi altina girdi.