Ask-i Memnu

Ask-i Memnu yirminci yüzyil basinda Istanbulda, Batili yasam tarzini benimsemis bir toplum katinda gecen gönül macerasini konu edinir. Her bir karakterin özel bir hayat yasamasi romanin baslica özelligi sayilir. Öte yandan bunlar tarihimizde bir dönüm noktasi olan Batiya acilisin insanlaridir, ama ne kadar Chopin calsalar, Alexandre Dumas okusalar, redingot giyseler de düsünce ve duyarliklariyla bizim insanlarimizdir. Halit Ziya Usakligil 1867-1945 Taninmis Usakizade Ailesinin üyesi olarak cocuklugu Istanbulda, ilk gencligi Izmirde gecti. Eski tarzda Arapca ve Farsca ögrenim gördü. Aydin görüslü babasi Haci Halil Efendinin elinden düsürmedigi Hafiz-i Siraznin Divani ile Mevlananin Mesnevisiyle yetisti. Istanbulda yasadigi yillarda, Gedikpasada Güllü Agopun oyunlarini izleme firsati buldu. Özel Fransizca dersleri aldi. Yazi hayati Avusturyali Katolik rahiplerin yönettigi Mechitaristede okurken basladi. On besinde ilk yazisi yayimlandi. Izmirde taninan, Fransiz edebiyatci Auguste de Jaba onu Mechitaristeye hazirlarken bir de roman cevirtti. Okuldan ayrildiginda ilk isi sair Tevfik Nevzatla Nevruz adli bir dergi cikarmak oldu 1884. Ardindan Hizmet gazetesini yayimladi. Izmir Rüstiyesinde Fransizca ögretmenligi, Osmanli Bankasinda cevirmenlik yapti. 1893te Istanbuldaki Reji Idaresinde baskatiplige ve II. Mesrutiyetin ilaniyla reji komiserligine getirildi. 1909da Ittihat ve Terakkinin önerisiyle V. Mehmedin mabeyn baskatipligine atandi. Darülfünunda Bati edebiyati ve estetik dersleri verdi. Siyasal görevlerle Fransa, Almanya ve Romanyaya gitti. Bu yogun calisma hayatinin icinde yazarligini da ilerletti. 1896da Edebiyat-i Cedide topluluguna katilip Servet-i Fünunda kendisine büyük ün kazandiran romanlarini tefrika etmeye basladi. Ilk büyük romani Mai ve Siyah yayimlandiginda büyük ses getirdi. Ask-i Memnu, Kirik Hayatlar ve pek cok hikayesi pes pese geldi. 1901de yazarligi biraktigini duyursa da II. Mesrutiyetten sonra yazmaya devam etti, ancak bu dönem yazdiklarini 1923e kadar ortaya cikarmadi. Ilk romancilarimiz Namik Kemal ve Ahmet Mithat olarak anilsa da edebiyatimiz Halit Ziya ile cagdas romanin gercek örneklerine kavusur.