Makbul Vatandasin Pesinde

Türkiyede devletin istedigi vatandas tipi nasildi Bunun icin, okullarda nasil bir vatandaslik terbiyesi verildi Füsun Üstel, II. Mesrutiyetten günümüze uzanan sürecte bu sorularin cevabini ariyor. Vatandasligi tanimlamak ve vatandaslari yaratmak, ulus insasinin temel süreclerinden biri. Vatandasin tanimi da, dogrudan dogruya Vatan, Millet, Devlet tanimlarina göre belirleniyor. Kitap, Osmanli vatanperverliginden Cumhuriyet döneminin farkli evreleri boyunca bu tanimlari inceliyor; Makbul vatandas nasil tarif edildi, bu tarifte dönemlere göre hangi degisiklikler oldu Osmanlinin son döneminden Cumhuriyetin kurulus asamasina dek resit bir özne olarak tasarlanabilen vatandasin; ulus-devletin ve Tek-Parti rejiminin konsolidasyonu sürecinde milli yurttas olarak kisitlanmasi, Türkiyede yurttaslik sürecinin temel vasfi olarak ortaya cikiyor. Kati bir vazife-hak dengesinin denetiminde, bir devlet eksenli militan yurttaslik tipi bu. Etno-kültürel yönelimli bürokratik milliyetcilik ile sözlesmeci ulus söyleminin gecimsiz birlikteliginin tayin ettigi bu yurttas tipi, bugüne dek Türkiyedeki yurttaslik egitiminin karakterini belirledi, Üstele göre. 1960-80 döneminde yurttaslik anlayisi ilimli bir sivil-demokratik etki altina girdi. Ancak 1980lerde, 1940larin söylemine siddetli bir geri dönüs yasandi. Son on yilda vatandaslik egitimine sinirli oranda zerkedilen insan haklari duyarliligi, hakim milli güvenlik yurttasligi anlayisiyla basetmekte zorlaniyor