Osmanlilar ve Ölüm

Ölüyü getirip oldugu gibi, apacik kalmis gözleriyle yataga yatirdilar, üstüne de gene islemeli sakiz gibi apak, yogun bir sabun kokusuyla, yabanelmasi kokusu yayilan genis bir carsaf örttüler. Ölünün basi, acik gözleriyle disarda kaldi. Yöreye kaygisiz bakar gibiydi. Önce Telli Hatun geldi ölünün sagina gecip oturdu, arkadan Yesil Ansa Hatun geldi, onun yanina cöktü. Sonra arkasindan öteki kadinlar geldiler ölünün yöresine firdolayi oturdular. Büyük sofa kadinlarla agzina kadar doldu. Beyaz basörtüler üst üsteydi. Önce Telli Hatun elindeki ak mendili sallayarak, bu mendil Ismail Aganindi, diye uzun bir ciglik koyverdi. Sonra oradaki bütün kadinlar cigliga katilip birden sustular. Her kadinin elinde de Ismail Aganin bir seysi vardi mendilleri, kusagi, coraplari, gömlekleri, tabancalari, hancerleri, tespihleri, sigara agizliklari. Telli Hatun agidini cok asagidan aldi. Nicin geldin, diyordu, bu Cukurovaya, bu yangina, bu yalima Daglarin kartali bu cöl ovada yasayabilir mi diyordu. Ve birden kesti, bekledi. Gözlerinden siyim siyim yas akiyordu. O keser kesmez de oradaki bütün kadinlar hep bir agizdan cigliga, agida, türküye benzer uzun bir aglama koyverdiler. Onlarin aglamasi kesilince Telli Hatun önce yavastan, asagidan sonra birden uzayan, ta karsi ovadan duyulan agidina gene basladi, bitirdi. Gilles Veinsteinin yayin yönetmenliginde tarih, filoloji, siyaset gibi farkli disiplinlerden uzmanlarin kaleme aldigi Osmanlilar ve Ölüm Orta Asyadan Anadoluya, Osmanli Imparatorlugundan Cumhuriyet dönemine Türklerin ölümle iliskisine ve cenaze ritüellerine egiliyor. Orta Asya yazitlari, Osmanli vakanüvisleri ve Cumhuriyet dönemi yazarlarindan Yasar Kemalin romanlarinda ölüm temasinin islenisi ve bu arada hem gündelik hayatin, hem de sehir yapilanmasinin ölümle iliskisinin incelendigi kapsamli bir calisma.