Zabit ve Kumandan ile Hasbihal

Mustafa Kemal Atatürkün yazarligi, askerligi ve devlet adamliginin gölgesinde kalmistir. Oysa ki Mustafa Kemal daha Harp Akademisinden mezun oldugu dönemlerde mesleki kitapciklar yazdi, cevirdi. Devlet adamligi döneminde de Nutukunun yani sira Yurttaslik Bilgisi ve Geometri kitaplarini kaleme aldi, tarih ders kitaplarinin bazi bölümlerini yazdi. Nuri Conker 1881-1937, Atatürkün mahalle, okul, meslek ve silah arkadasiydi. Trablusgarpta, Canakkalede ve Kurtulus Savasinda beraberdiler. Yazdigi tek kitap olan Zabit ve Kumandan, Mustafa Kemalin Hasbihali kaleme almasina vesile oldu. Cumhuriyet döneminde komutanlik, diplomatlik ve milletvekilligi görevlerinde bulundu. 1914... Osmanli Devleti, Balkan ve Trablusgarp savaslarindan yeni cikmistir. Osmanli ordusunun iki genc subayi, bu savaslarda yasanan basarisizliklar üzerine kafa yormaktadir. Ilkin Nuri Conker Zabit ve Kumandan kitabinda, sorunlari ve cözüm önerilerini gündeme getirir. Dostu ve meslektasi Mustafa Kemal, bu kitabi okur okumaz, Zabit ve Kumandan ile Hasbihali kaleme alir. Birbirini bütünleyen ve pekistiren bu iki kitabin baslica temalarindan biri iyi yöneticiliktir. Her ikisi de, ordunun yasadigi basarisizligin asil cözüm adresi olarak, komuta kademelerini gösterir. Askerler icin hem bilimsel birikimin hem de cesaret ve kendi basina karar alma basta olmak üzere, pek cok bireysel niteligin önemini ve geregini savunur. Ancak cok gecmeden Osmanli Devleti Birinci Dünya Savasina girince, Mustafa Kemal de kitabini bastirmayi ertelemek zorunda kalir. Buna karsilik iki dost, Canakkalede Anafartalar ve Conk Bayirinda, kitaplarinda yazdiklarinin sözde kalmadigini kanitlar. Birlikleri zorlu muharebelerden büyük basarilarla cikar. Mustafa Kemal kitabini ancak, mütarekede döndügü Istanbulda, 1918 sonunda yayimlar. Kitabin basimindan alti ay kadar sonra da Anadoluya gecerek Istanbul ile ilisigini keser. Adi mütareke ve isgalle birlikte anilan Damat Ferit Hükümeti de kitabi toplattirarak imha eder. Zabit ve Kumandan ile Hasbihal ilk baskisindan sonra 1956da, Hasan li Yücel tarafindan Is Bankasi Kültür Yayinlarinin ilk kitabi olarak yayimlanmistir. Atatürkün dogumunun 125. yili vesilesiyle hazirlanan bu yeni baskida, Atatürk ve Conkerin kitaplari bir araya geliyor. Üstelik özgün ve sadelestirilmis metinleri ilk kez karsilikli sayfalarda bir arada...