Egitimci Yönüyle Ahmed Cevdet Pasa

Her dönem ve cag yetistirdigi özel isimleriyle hatirlanir. Osmanli düsünce tarihinde Ahmed Cevdet Pasa bu istisnai isimlerin basinda gelir. Onun son derece üretken yasam öyküsüne bakildiginda geleneksel dünyada klasik usullerle yetisen bir alimin sasirtici bir cabayla kendi sinirlarini nasil asmaya calistigini görürüz. Tanpinara göre, Ahmed Cevdet Pasa sefere hazirlanan bir gemi gibidir. Zamanina ve cevresine göre aykiri sayilabilecek, hatta bu ülkede tuhaf karsilanacak bir ögrenme meraki ve hayret duygusu icerisinde Pasanin tüm yasami adeta kisisel bir seferberlik dogrultusunda ilerlemistir. Mustafa Gündüz, bu yeni calismasiyla Ahmed Cevdet Pasayi bu kez egitim acisindan degerlendirir. Tabii Pasanin bu cok yönlü kimligini göz önünde bulundurarak ve yasamindaki ilginc anekdotlari da hatirlatarak Egitim ile ilgili Cevdet Pasanin tespitleri kayda deger. Cünkü Pasanin deneyimlerine bakildiginda bugün egitim alaninda yasanan aksakliklarin hic de güncel olmadigi görülür. O dönemde de benzer sorunlar, benzer engeller ve benzer kati güruhla karsi karsiya kaliriz. Medresenin üniversiteye dönüsmesiyle bir zihniyet kendini tamamen yenilemis olmuyor ya da sürekli bir nitelik kaybinin önüne gecilemiyor. Sadece kimi eski sorunlar araliklarla nüksediyor Türk modernlesmesinin kronik ikilikleri ise Cevdet Pasanin söylediklerinin aslinda ne denli yeni ve bugünkü egitim tartismalarinin da ne derece eski yüzyillara uzandigini göstermektir.