Hakikat Arayisiyla Tolstoy ve Sakli ‘Muhammed‘ Kitabi

Tolstoy‘un hayati, sadece büyük edebi eserleriyle degil, ayni zamanda derin manevi arayislari ve dini düsünceleriyle de dikkat çeker. Hristiyanlik, siddetsizlik ve ahlak üzerine olan düsüncelerinin yani sira, Tolstoy‘un Islam‘a ve Hz. Muhammed‘e (SAV) olan ilgisi, hayatinin belki de en az bilinen fakat en etkileyici yönlerinden biridir. Ünlü Rus yazarin, Islam ve Hz. Muhammed‘in (SAV) sözlerine olan bu ilgisi, onun evrensel hakikatleri kesfetme arzusunun bir parçasiydi. 1908 yilinda Lev Tolstoy, "Abdullah el-Sühreverdi"nin Hindistan‘da yayimlanan Hz. Muhammed‘in Hadisleri adli kitabini okumustur. Bu kitaptan ilham alarak, seçtigi hadislerden bir derleme olusturmus ve bu çalismasini ayni yilin Ekim ayinda Rusya‘nin "Posrednik" yayinevi araciligiyla Muhammed‘in Kur‘an‘a Girmemis Hadisleri basligiyla okurlara sunmustur. Ancak, kitapçigin adi metodolojik açidan dogru degildi; Tolstoy‘un, Kur‘an ayetleri ile hadis arasindaki ayrimi tam olarak kavrayamadigi anlasiliyor. (Kur‘an ayetleri, Allah‘in vahyi iken; hadisler, Peygamber Efendimiz‘in söz ve davranislarini ifade eder.) Bununla birlikte, Tolstoy‘un asil niyetinin, Islam Peygamberi Hz. Muhammed‘e duydugu hayranlikla, kendi ruh ve gönül dünyasinda derin yankilar uyandiran hadisleri bir araya getirmek oldugu açiktir. Kisaca ifade etmek gerekirse, Tolstoy, bir seçme hadisler kitabi hazirlamaya çalismis ve bu derlemeyle insanliga evrensel ahlaki degerler sunmayi amaçlamistir. Tolstoy, Hz. Muhammed‘in (SAV) sözlerini derleyip yayimlayarak, o dönemde Hristiyan Rusya‘da büyük bir yanki uyandirmistir. Ancak, bu önemli çalisma uzun yillar boyunca okuyuculardan gizlenmis ve genis kitlelere ulasmasi engellenmistir. Elinizdeki bu kitap, Tolstoy‘un Müslümanlar ve Islam ile ilgili yazilarini ve anekdotlarini çesitli basliklar altinda bir araya getirmektedir. Bu çalismayi olustururken, Tolstoy‘un Müslümanlik ve Islam hakkindaki görüslerini derinlemesine inceledik, mektuplarina ve resmî belgelere basvurarak, bu metinleri özgün hallerini koruyarak okuyucularimiza sunmayi hedefledik. Bu çalismada amacimiz, var olmayan olaylari ya da düsünceleri tanitmaktan ziyade, Tolstoy‘un Islam‘a dair sahip oldugu düsüncelerini belgelere dayali olarak ortaya çikarmak ve bu fikirlerin üzerindeki örtüleri kaldirmaktir. Tolstoy‘un, Hristiyanlik ve diger dinlerin düsmüs oldugu hatalardan Islam‘in uzak durdugunu düsündügü ve bu anlamda Islam‘i daha saf bir din olarak degerlendirdigi bilinmektedir. Özellikle Hz. Muhammed‘in (SAV) ögretilerini, diger dinlere kiyasla son ve mükemmel bir din olarak görmüs ve bu ögretilerin, insanligi kurtulus ve adalete ulastiracak bir kaynak olduguna inanmistir. Tolstoy‘un, Hz. Muhammed‘in (SAV) adalet ve esitlik konusundaki sözlerine yaptigi vurgu, Rus halkini ve yozlasmis yöneticileri uyandirma arzusunu göstermektedir. Bu derlemede yer alan birçok hadisin kaynagini dogrulamakla birlikte, bazilarinin da Islam‘in batil inançlara karsi oldugunu vurguladigini ve akil ile bagdasmayan seyleri reddettigini görüyoruz. ... Simdi, bu titiz çalismalarin ürünü olan kitabimiza baslamanin heyecanini sizlerle paylasirken istifadeli ve anlamli bir okuma süreci geçirmenizi diliyorum. 30 Kasim 2024 Ramazan Faruk GÜZEL