Osmanlida Bilim

Osmanlinin Islamiyetin altin cagindan sonraki kültürel ve teknolojik gelismesinin kendi icine kapali bir sekilde gerceklestigi, yeniliklere karsi duyulan ilginin giderek azaldigi ve sonucta imparatorlugun duraklama ve gerileme dönemine girdigi uzun yillar boyunca genel kabul gören bir görüstü. Özellikle Bati dünyasi 19. yüzyil ve 20. yüzyilin baslarindaki Osmanliyi böyle görüyordu. Bu alanda son 60 yilda Ingilizce yazilmis ilk eser olma özelligini tasiyan Osmanlida Bilim kitabinda Miri Shefer - Mossensohn, Osmanli toplum ve kültürünün zengin bir bilimsel hayati mümkün kilabilecek bereketli ortami sagladigini öne sürmektedir. Osmanlilar disaridan gelen icat ve buluslari kendi ihtiyaclarina göre degistirerek bunlari gelistirmede cok basariliydi. Örnegin, 1877 yilinda Osmanli Imparatorlugu dünyanin yedinci en uzun telgraf agina sahipti. Hatta modern iletisim altyapisi bakimindan zamanin en gelismis devletlerinden biriydi. Imparatorluk icinde bilim, egitim ve ögretim mekanizmalari, teknolojik gelismelerde devletin üstlendigi rol ve bilimi üreten ve kullanan Türkce ve Arapca konusan Osmanlilar üzerinde önemli bir rol oynamistir. Sonuc olarak, Osmanlinin bilimle olan iliskisi, imparatorlugun alti yüz yil sürmesini saglayan dinamik unsurlardan biridir. Bu dogrultuda Osmanlida Bilim, bilginin ne oldugu sorusundan ziyade nasil sorusuna, yani Osmanlinin bilgiyle etkilesime gectigi süreclere ve bunlara atfettigi degerlere odaklanmistir. Cesitli zaman ve mekanlarda Osmanli icin bilmeye deger seyler nelerdi Osmanli bunlari nasil ögrenmeye calisti Karsilasilan zorluklar nelerdi Osmanlinin sistemlestirilmis bilgiyle olan deneyimlerinin ortaya cikarildigi Osmanlida Bilim, erken modern dönem Ortadogu baglaminda bilim etiketinin altinda yatanlarin tanimlanmasi acisindan da bir rehber niteligindedir.