Bekiraga Bölügünden Türkistana

Muhiddin Bey, Bartinli bir yedek subaydir. Evvela Nuri Pasanin yaveri olmus, sonra Halil Pasaya intisap etmistir. Halil Pasa ve Kücük Talat Muskarala birlikte tutuklu bulundugu Bekiraga bölügünden 9 Agustos 1919 tarihinde firar etmis, Ankara, Sivas, Erzurum, Nahcivan yoluyla Baküye vasil olmustur. Halil Pasa ile Bakü, Karabag, Moskova, Tuapse, Batum arasinda gidip gelmistir. Daha sonra Enver Pasanin yaveri olmus, 28 Eylül 1921de Batumdan Haci Sami ile beraber Türkistan yolculuguna cikmistir. Türkistanda Enver Pasanin yaninda bulunmus, Sarki Buhara hadiselerine istirak etmistir. Bilahare Enver Pasa tarafindan Afganistana özel temsilci olarak gönderilmis, 14 Subat 1922 tarihinde Afgan hududunu gecmistir. Pasanin sehadetini orada haber almis ve elbiselerini Istanbuldaki ailesine ulastirmistir. Muhiddin Bey dönüsünde hükümete bir rapor vermis, Kazim Karabekire de bir özet rapor takdim etmistir. Daha sonra hatiralarini 12 Tesrin-i sani Kasim 1923-23 Kanun-i evvel Aralik 1923 tarihleri arasinda Vakit gazetesinde Bekiraga Bölügünden Türkistana basligiyla tefrika etmistir. Muhiddin Bey, Afganistana vardiktan sonraki hadiseleri yazarken hemsehrisi Bartinli Halil Efendinin raporlarindan ve Enver Pasanin Livaül-Islam dergisinde nesrettigi yazilarindan da faydalanmistir. Muhiddin Beyin hatiralarinin kiymeti, hadiselerin görgü sahidi olmasinda ve belgelere dayanmasindadir. Bu tür hatiralarda oldugu gibi seyahat intibalarini anlatmasi da hatiralarinin özelliklerinden birisidir. Eserin baska bir özelligi de Azerbaycan-Ermenistan ve Azerbaycan-Sovyet münasebetleri hakkinda bilgi vermesidir. Ayrica Türkiye, Azerbaycan, Türkistan Türkmenistan, Özbekistan, Tacikistan tarihleri hakkinda da önemli bilgiler ihtiva etmektedir.