Osmanli Toplumunda Zindiklik

Tarih boyunca güc ve dünyevi menfaat devsirmek icin dinin temel esaslarini tahrif eden, kavramlarin icini bosaltan pek cok istismar hareketi gelip gecmistir. Dün oldugu gibi zindiklik, ilhad, ehl-i fesad, batinilik, dehrilik gibi isimlerle anilan istismar hareketlerinin bugün de cesitli isimler altinda varliklarini sürdürdükleri bir vakiadir. Nitekim tarihsel sürecte zindiklik; nifak hareketlerini de kapsayacak sekilde Müslümanlara karsi her tür dini, siyasi ve sosyal muhalefet hareketleri icerisinde devam etmistir. Keza Osmanli döneminde de bu tür hareketler eksik olmamistir. Ancak Osmanli devleti bu tür hareketlere karsi refleks sergilemede ihmalkar davranmamis, devleti ve toplumsal yapiyi zedeleyecegini düsündügü bu olusumlara karsi gerekli önlemleri almakta tereddüt göstermemistir. Eserde, Osmanli toplumundaki zindiklik olgusu Sultan IV. Mehmed döneminin basdefterdarlik katiplerinden Patburunzade Mehmed Efendi örnegi ile ele alinmis, onun yargilanma süreci ve idami hukuki tahlile tabi tutularak Osmanli devlet ve adliyesinin zindikliga bakisi irdelenmistir.