Osmanlinin Arka Bahcesi Bolu Sancagi

Osmanli Bolusu veya devrin ifadesi ile Bolu Sancagi; Kuzeybati Anadoluda, batida Sakarya nehrinden doguda Sinopa kadar uzanan ve Karadeniz kiyilari ile hinterlandini kaplayan cografya üzerinde yer alir. Tarih kaynaklari bu bölgeyi Bitinya ve Paflagonya antik adlari ile de kaydeder. Osmanli devrinde bu bölgede Kocaeli, Hüdavendigar Bursa, Bolu, Cankiri ve Kastamonu sancaklari bulunmaktadir. Bu yöre Osmanli Devletinin kurulus ve ilk yayilis cografyasidir. Katip Celebi Boludan bahsederken Bolu Anadolu eyaletinde miyane payedir, ehalisi Etrakin esbehidir.; yani orta ölcekte bir yer olan Bolunun sakinleri Türke en cok benzeyen, Türk tipini en iyi temsil ve remz eden, en iyi, en güzel Türktür, demesi bölgedeki nüfusun özelliklerini cok iyi tarif etmektedir. Esasen Bati Karadenizde 24 Oguz boyundan birkaci haric, digerlerinin adlarini tasiyan pek cok yerlesim yeri bulunmaktadir. Bolu Sancagi, Osmanli Devletinin kurulus döneminden itibaren idar bir birim olarak ortaya cikmis ve XVI. Yüzyila gelindiginde kapsadigi alan itibari ile önemli büyüklüge ulasmistir. Bu dönemde Bolu Sancagi, bugünkü siyas ve idar cografyamiza göre Bolu, Düzce, Zonguldak, Bartin ve Karabük olmak üzere ayrilan bes ilin tamamini icine alan bölgeye karsilik gelmektedir. Elinizdeki calismada, Osmanli Arsivinin en önemli belgelerinden olan Tahrir Defterlerinden hareketle Bolu Sancagiyla ilgili yapilmis ayrintili incelemeler yer almaktadir.