Türk Anayasa Tarihi 1808-2022

Osmanli Devletinde kamu özgürlüklerinin gelisimi hareketleri ve bu hareketin ilk belgesi olan 1808 tarihli Sened-i Ittifaktan itibaren, 1982 Anayasasi dönemine kadar Türkiyenin yaklasik 200 yila yakin bir döneminde vuku bulan anayasa hareketlerini bu calismamizda ayrintilariyla irdelemeye calistik. Sened-i Ittiafak belgesinin hazirlanmasindan sonra ayrintilariyla üzerinde durdugumuz konular, 1839 tarihli Tanzimat Fermani, 1856 tarihli Islahat Fermani, 1876 Kanun-i Esasisi, II. Mesrutiyet hareketinden sonra bu Kanun-i Esasinin üzerinde yapilan tadiller, Mill Mücadele hareketi, 1921 Teskilat-i Esasiye Kanununun hazirlanmasi, kabulü, uygulanisi, 1924 Teskilat-i Esasiye Kanununun hazirlanip 1961 tarihine kadar uygulanmasi, 191 Anayasasinin hazirlanip uygulama dönemi ve nihayet 1982 Anayasasi olmustur. Osmanli Devletinin ilk anayasasi olmak itibariyle 1876 Kanun-i Esasisi ile Cumhuriyet Tarihinin ilk hazirlanan anayasasi olmak bakimindan da 1921 Teskilat-i Esasiye Kanunu üzerinde oldukca ayrintili bicimde durulmus, bu anayasalarin gerek hazirlanisi gerekse getirdigi müesseseler diger belgelere nazaran ayrinti ile incelenmislerdir. Tarihi kronoloji itibariyle 1876 Anayasasi Türkiyede uygulamadan kaldirildigi 30 yil da dikkate alindigi takdirde 45 yil, 1921 Anayasasi sadece 3 yil, 1924 Anayasasi da 1961 Anayasasinin yürürlük tarihi olan 1961e kadar toplam 37 yil yürürlükte kalmistir. 1961 Anayasasi ise 1980 müdahalesiyle yürürlükten kaldirilmis, bilahare hazirlanan anayasa tasarisi referandum ile 1982 tarihinde, 1982 Anayasasi olarak yürürlüge girmistir. 1982 Anayasasinda bircok degisiklik olmus ve halk oylamalariyla yürürlüge girmistir. Calismamizin ana amaci, anayasa hareketleri tarihimize bir isik tutabilmektir.