Osmanli Istanbulunda Asayis 1879-1909

Osmanli Imparatorlugunun baskenti olarak Istanbul, kalabalik nüfusunu meydana getiren etnik ve din cesitlilik nedeniyle, asayisi özel ilgi gerektiren bir sehir olagelmistir. Kamu düzenini saglamak kadar, sarayi korumak da zor ve cetrefil bir meseledir. Bu zor görevin ifasinda, Tanzimatla birlikte ortadan kalkan yeniceriler bir yana, resm alanda bekcilerden polislere, sivil alanda hamallardan kabadayilara, cok cesitli birimler rol alir. Bu birimler asayisin saglanmasi kadar saglanamamasinda da pay sahibi olurlar. Fransiz tarihci Noémi Lévy-Aksu, Osmanli Istanbulunun asayis meselesini, II. Abdülhamidin Zaptiye Nezaretini kurdugu tarih olan 1879la, bu nezaretin yerine Dahiliye Nezaretine bagli Emniyet-i Ummiye Müdüriyetinin olusturuldugu 1909 arasindaki dönemi esas alarak anlatiyor ve Osmanlinin son döneminde sarayla tebaa arasindaki iliskinin cesitli vechelerine isik tutuyor. Bu eserin dönem hakkindaki bilgilerimize pek cok katkisi oldugu asikar; zira okuyucu burada Osmanli Imparatorlugunun son dönemlerinde devlet ve toplum arasindaki iliskilere dair derinlemesine düsünceler kadar, Osmanli polis memurlarina yönelik hazirlanmis ders kitaplari, 1890li yillarda Ermeni göcmenlere yapilan muamele, gündelik hayatta karsilasilan sapma ve ihlaller, hatta Istanbul gece hayatinin tarihi gibi genis bir konu yelpazesinde, elle tutulur bilgiler bulacaktir. FRANCOIS GEORGEON